در میان جشنواره‌ها و مسابقات هنری مختلفی که در طول سال برگزار می‌شوند، رویدادهای معدودی توجه خود را معطوف به حوزه کار و اشتغال به عنوان یک موضوع و دغدغه اجتماعی می‌سازند؛ حوزه کار و اشتغال، حوزه‌ای است که ابعاد مختلف آن می‌تواند از دریچه فرهنگ و هنر و از نگاه تیزبین هنرمندان هر چه بهتر و بیشتر شکافته شود؛ چراکه می‌تواند به برنامه‌ریزان و مدیران مربوطه نقشه راه ارائه دهد.

می‌توان گفت که عکاسی از مشاغل حوزه مغفول مانده‌ای است که می‌توان ابعاد مختلف آن را تنویر و واکاوی کرد. اکنون در کشور ما مشاغلی وجود دارند که بسیاری از آن‌ها در روزگاری که تأکید بر کارآفرینی، نُقل محفل بسیاری از مسئولان است هنوز آنگونه که باید دیده و شناخته نشده‌اند؛ عکاسی از مشاغل می‌تواند با نمایش جذابیت‌ها و ابعاد مختلف مشاغل، ایده‌های متنوعی را در ذهن مردم شکل دهد و بر گسترش فرهنگ کارآفرینی در کشور تأثیرگذار باشد. با توجه به اهمیت این موضوع مهم اجتماعی و کوشش عکاسان در نمایش واقعیت‌ها و آگاهی‌بخشی به جامعه درباره کار و مشاغل، نخستین مسابقه بین‌المللی عکس کار ایران به همت مرکز کار ایران از مدتی پیش فراخوان خود را منتشر کرده است.

این رویداد هنری در سه بخش تک‌عکس، مجموعه عکس و بخش جنبی با موضوع «نه به کار کودک» و با تأکید بر ارج نهادن به کار و مشاغل مختلف برگزار خواهد شد و  آخرین مهلت ارسال عکس به آن، اول خرداد ماه 1399 و برگزاری نمایشگاه پایانی آن در تاریخ 27 تا 30 خرداد ماه 1399 اعلام شده است.

 برای بررسی ابعاد هر چه بهتر موضوع عکاسی از مشاغل به عنوان شاخه‌ مهمی از عکاسی اجتماعی، به سراغ دکتر سیدحسن سلطانی؛ رئیس دانشگاه هنر و یکی از اعضای شورای سیاستگذاری مسابقه بین‌المللی عکس کار ایران رفتیم و توضیحات تکمیلی این مدرس دانشگاه را درباره برگزاری این رقابت هنری شنیدیم.

سید حسن سلطانی فارغ‌التحصیل رشته هنرهای تصویری از دانشگاه وگیک مسکو، دارای نشان درجه یک هنری در رشته نقاشی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دانشیار دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه هنرتهران است.

از جمله سوابق علمی و پژوهشی این هنرمند و نقاش معاصر کشور می‌توان به راهنمایی و مشاوره بیش از 40 پایان‌نامه در گروه‌های نقاشی، انیمیشن، پژوهش هنر و تصویرسازی، چاپ ده‌ها مقاله در مجلات علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی، برپایی نمایشگاههای انفرادی متعدد نقاشی در داخل و خارج از کشور و… اشاره کرد.

دریافت تندیس سیمین و لوح افتخار از چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم رشد در بخش پویانمایی، دریافت دیپلم افتخار هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، معرفی به عنوان معاون برگزیده دانشجویی و فرهنگی از طرف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و… از جمله افتخارات وی محسوب می‌شود.

این استاد دانشگاه همچنین به عنوان دبیر بخش فرهنگی اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا، مدیر هنرهای تجسمی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، عضو کارگروه هنر شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، عضو هیأت مدیره انجمن علمی هنرهای تجسمی ایران، عضو شورای علمی هفتمین و هشتمین دو سالانه ملی نقاشی معاصر ایران، دبیر و عضو شورای داوری دومین دوره پژوهش فرهنگی سال و عضو هیأت داوران چهارمین جشن مستقل سینمای انیمیشن ایران فعالیت داشته است.

در ادامه، مشروح گفت‌وگو با سید حسن سلطانی را از نظر می‌گذرانید:

به اعتقاد شما ارتباط موضوعی اجتماعی مثل کار و اشتغال با هنر از چه جنبه‌هایی قابل بررسی و پرداخت است؟ فکر می‌کنید شرکت‌کنندگان این مسابقه بهتر استاز چه منظری به این موضوع اجتماعی ورود کنند و چه جوانبی را در عکسهایشان در نظر بگیرند؟

فکر می‌کنم برگزاری نخستین مسابقه بین‌المللی عکس کار ایران به هنرمندان، صاحبان مشاغل و حرفه‌های مختلفی که در اجتماع فعالیت دارند، این فرصت را می‌دهد تا با استفاده از قابلیت‌های متعددی که در عکاسی سراغ داریم، چهره واقعی و تأثیرگذار بسیاری از مشاغل و حرفه‌های مؤثر در رشد و شکوفایی صنعتی، اقتصادی و فرهنگی جامعه را به مخاطبان معرفی کنند. مسابقه عکس کار ضمن آنکه می‌تواند مولد آگاهی و شناخت بیشتر جامعه از حوزه اشتغال باشد، قادر است در معرفی شغل‌های مختلف و متنوعی که نیاز به توجه مضاعف دارند نیز مؤثر واقع شود؛ تحقق کارکردهای ارتباطی، الگوسازی و حتی ایجاد فضایی برای تبادل سازنده تجربیات، از جمله دستاوردهای دیگری است که در پرتو تعامل هنر عکاسی با موضوع اجتماعی چون اشتغال مورد انتظار است؛ این مهم مستلزم ارج نهادن به حرکت‌های خلاقانه و کارآمدی است که نوآورانه در جست‌وجوی فرهنگ‌سازی مناسب برای معرفی ظرفیت‌های متنوع حوزه کار و اشتغال در سطح کلان جامعه‌اند.

مهمترین رویکردها و اهداف مدنظر سیاستگذاران و دست‌اندرکاران مسابقه که آنها را به سمت برگزاری این رقابت عکاسی سوق داد چه بود؟ اساساً چه دستاوردهایی را از قِبل برپایی این مسابقه متصورید؟

انتظار می‌رود آثار شرکت‌کنندگان حاضر در این مسابقه فعالانه به رشد و گسترش فرهنگ کار کمک کنند و مخاطبان خود را به شناخت بهتر و شایسته‌تری از حرفه‌های مختلف و اهالی شاغل در این حرفه‌ها برسانند؛ عکس‌هایی که نه‌تنها از حیث زیبایی‌شناسی و ارزشهای بصری، ارزشمندند، بلکه قادرند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های خلاقانه هنری، ارزش‌های والا و کاربردی خود را نیز به مخاطبان منتقل کنند.

به نظر می‌رسد مسابقه بین‌المللی عکس کار، شیوه‌ای رسا و کارامد برای نمایاندن موضوعات مرتبط با حرفه‌ها، مشاغل و فناوری‌های متنوع است و از آنجا که موضوع مورد توجه این مسابقه ریشه در واقعیت اجتماعی کشور دارد، می‌تواند در حوزه‌های مختلفی چون صنعت، علم، هنر، ورزش، مقولات اجتماعی، مشاغل و حرفه‌ها، آموزش، مردم‌شناسی، معماری، کشاورزی و … در گستره‌ای وسیع انتشار یابد و سطح آگاهی جامعه را افزایش دهد.

طی سالهای اخیر مقوله کارآفرینی بارها مورد توجه و تأکید مسئولان بوده است؛ این موضوع در این مسابقه چقدر جدی گرفته و نسبت به آن توجه شده است؟

در شرایطی که کشور ما در مسیر پیشرفت‌های علمی و فناوری شاهد موفقیت‌های چشمگیری است و تلاش می‌کند با بهره‌گیری از همت والا و اراده مصمم نخبگان خود، در مسیر تولید ‌و دستاوردهای مختلف علمی و هنری شتاب و جهشی مضاعف داشته باشد، توجه ویژه به کارآفرینی در عرصه‌های مختلف علمی، هنری و فناوری می‌تواند در این مسیر راهگشا بوده و ما را به اهداف ارزشمندمان نزدیک‌تر کند. هنرمندان عکاس ما با حضور در این مسابقه می‌توانند در ثبت دستاوردهای این حرکت گسترده مؤثر واقع شوند و بدین ترتیب؛ بخشی از مسئولیت اجتماعی خود را به انجام برسانند. در حوزه انتخاب شغل، کارآفرینی و موضوعات مرتبط به آن، کمتر جشنواره‌ای پیش از این به صورت متمرکز و با بهره‌گیری از هنر عکاسی، فعالیت گسترده‌ای در این زمینه داشته و کمبود حرکت‌هایی از این دست به وضوح در فضای فرهنگی و هنری کشور دیده می‌شود؛ جشنواره‌ای که درباره فرآیند انتخاب کار و الگوهای نظری و عملی پویا در این زمینه فعالیت کرده باشد و با بهره‌گیری از توانمندی و تأثیرگذاری تصویری به خصوص به کمک هنر عکاسی، بتواند در این زمینه آگاهی‌دهنده و راهگشا باشد؛ بنابراین لازم است که چنین موضوعی مورد توجه ویژه عکاسان، کارآفرینان و مسئولین امر قرار گیرد؛ چراکه دست‌اندرکاران جشنواره در تلاشند تا با توجه به کارآفرینی و مستندسازی ایده‌های کارآفرین، در تحقق فضای مناسب در حوزه کار و فرهنگ‌سازی مطلوب در این عرصه مؤثر باشند.

شما به عنوان مسئول سیاستگذاری مسابقه عکس کار ایران، فکر می‌کنید که چه نوع حمایت‌هایی باید از عکاسان به عمل آید تا در آینده بتوانند در این مسیر ثابت قدم بوده و به پیشرفت‌های شغلی نائل شوند؟

تصور می‌کنم که شایسته است مسئولین امر ضمن حمایت مالی و معنوی از هنرمندان عزیز و انتشار آثار ارزشمند آنها در سطح کلان، مقدمات تأثیرگذاری آثار این هنرمندان را افزایش دهند. تلاش در راستای حمایت از حقوق پدیدآورندگان اثر هنری نیز گرچه در حیطه وظایف سیاستگذاران جشنواره نیست؛ اما گام مثبت و روبه جلویی است که ما را به جایگاه حقوقی مناسب برای عکس و فرهنگ هنرهای تصویری نزدیک خواهد کرد. ما در حال حاضر نیازمند حمایت‌ها و قوانینی هستیم که قدرت مانور و زنده بودن داشته و با موازین حقوقی در ابعاد مختلف بین‌المللی هماهنگ و متعامل باشند.

به اعتقاد شما علاوه بر برگزاری نمایشگاه پایانی مسابقه عکس کار ایران، از چه طرق دیگری می‌توان نسبت به عرضه و نمایش آثار حاضر در این مسابقه اقدام کرد؟

در سالهای اخیر به دنبال تشکیل و رشد شبکه‌های اجتماعی مجازی در کشور، رسانه‌های الکترونیکی و سیستم‌های ارتباط از راه دور، انتقال سریع اطلاعات، متن، صوت و تصویر، میان تعداد زیادی از مخاطبان بالقوه ممکن شده است؛ بدین ترتیب، محدوده مخاطبان افزایش یافته و بدین وسیله علاقه‌مندان و متخصصان امر می‌توانند برداشتهای متعدد خود را از عکس های مورد نظر مطرح و به تبادل اطلاعات در این زمینه بپردازند؛ در واقع بهره‌گیری از امکانات ارتباط تعاملی یا دو سویه که تحولات تکنولوژی اخیر آن را کاملاً عملی کرده است، می‌تواند تأثیرگذاری عکس‌ها را افزایش دهد و باب تماشا و نقد و بررسی آنها را در بستری گشوده‌تر از قبل ممکن سازد.